บทความโดย เภสัชกร ฐิตาภา ภาษานนท์
อาการไข้ คืออะไร
อาการไข้ (Fever) เป็นภาวะที่อุณหภูมิร่างกายสูงกว่าปกติ อันเป็นผลจากกลไกการตอบสนองของร่างกายต่อการติดเชื้อหรือภาวะอักเสบต่าง ๆ โดยทั่วไป อุณหภูมิร่างกายปกติของมนุษย์อยู่ที่ประมาณ 36.5-37.5 องศาเซลเซียส หากสูงเกิน 38 องศาเซลเซียส ถือว่ามีอาการไข้
อาการไข้ แบ่งออกเป็นกี่ระดับ
ระดับของไข้สามารถแบ่งออกเป็น 3 ระดับ ได้แก่
1. ไข้ระดับต่ำ (ต่ำกว่า 38°C)
อุณหภูมิร่างกายอยู่ที่ 37.6-38.3 องศาเซลเซียส ไข้ในระดับนี้มักเกิดจากการติดเชื้อไวรัสหรืออาการอักเสบเล็กน้อย อาจมีอาการหนาวสั่นหรือรู้สึกร้อนๆ เย็นๆ แต่จะหายไปภายในไม่กี่วัน
2. ไข้ระดับปานกลาง (38°C – 39°C)
อุณหภูมิร่างกายอยู่ที่ 38.4-39.9 องศาเซลเซียส มักเกิดจากการติดเชื้อที่รุนแรงขึ้น อาการปวดหัว ปวดกล้ามเนื้อ และรู้สึกเหนื่อยล้า การพักผ่อนและยาลดไข้ช่วยได้
3. ไข้ระดับสูง (สูงกว่า 39°C)
อุณหภูมิร่างกายตั้งแต่ 40 องศาเซลเซียสขึ้นไป ไข้สูงเกิดจากการติดเชื้อรุนแรงและอาจทำให้เกิดอาการเสี่ยงอื่นๆ เช่น อาการชักหรือภาวะขาดน้ำ ควรได้รับการรักษาจากแพทย์ทันที
ไข้สูงไม่ลดสักที ทำยังไงดี
หากมีไข้สูงที่ไม่ลดลง ควรปฏิบัติตามวิธีการดูแลที่เหมาะสม เพื่อช่วยลดไข้และบรรเทาอาการ โดยมีวิธีดังนี้
1. การเช็ดตัวลดไข้
การเช็ดตัวลดไข้ด้วยผ้าชุบน้ำอุ่นสามารถช่วยลดอุณหภูมิร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยเช็ดบริเวณข้อพับ เช่น รักแร้ คอ และขาหนีบ เพื่อให้การลดไข้เกิดขึ้นเร็วขึ้น
2. ดื่มน้ำมาก ๆ
การดื่มน้ำจะช่วยป้องกันการขาดน้ำจากการมีไข้และช่วยให้ร่างกายระบายความร้อนออกได้ดีขึ้น ควรดื่มน้ำมาก ๆ ในระหว่างที่มีไข้
3. พักผ่อนให้เพียงพอ
การพักผ่อนเป็นสิ่งสำคัญในการฟื้นฟูร่างกายจากอาการไข้ พยายามหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่หนักหรือเครียด และนอนพักให้เต็มที่
อาการแทรกซ้อนจากไข้สูง มีอะไรบ้าง
หากมีไข้สูงเป็นเวลานาน โดยไม่ได้รับการดูแลที่เหมาะสม อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนที่ส่งผลกระทบต่อร่างกาย ดังนี้
- ภาวะชักจากไข้สูง (Febrile Seizures): พบมากในเด็กเล็ก อาจมีอาการเกร็งตัว หมดสติ
- ภาวะขาดน้ำรุนแรง: หากดื่มน้ำไม่เพียงพอ อาจเกิดอาการมึนงง ปัสสาวะน้อยลง
- ภาวะช็อกจากไข้สูง: ไข้ที่สูงเกินไป อาจทำให้ระบบไหลเวียนเลือดล้มเหลว และต้องได้รับการรักษาทันที
- การติดเชื้อรุนแรง: เช่น เยื่อหุ้มสมองอักเสบ ปอดบวม ที่อาจเป็นอันตรายถึงชีวิต
หากมีไข้สูงต่อเนื่อง เกิน 48 ชั่วโมง หรือมีอาการผิดปกติ เช่น ซึม หายใจลำบาก หรือหมดสติ ควรรีบพบแพทย์ทันทีเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง
อยากหายไข้เร็ว กินยาลดไข้ได้ไหม
การใช้ยาลดไข้สามารถช่วยบรรเทาอาการได้ โดยยาที่แนะนำสำหรับผู้ใหญ่ ได้แก่ พาราเซตามอล (Paracetamol) หรือ ยาลดไข้ บรรเทาหวัดสูตรผสม ที่มีตัวยา 2 ชนิด ใน 1 เม็ด หรือผลิตภัณฑ์ ซึ่งเป็นยาลดไข้ที่ปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ ควรรับประทานตามขนาดที่กำหนด ห้ามใช้ยาเกินขนาด
วิธีลดไข้ ด้วยการเช็ดตัวที่ถูกต้อง
การเช็ดตัวเป็นวิธีหนึ่งที่ช่วยลดอุณหภูมิร่างกายจากไข้ได้ โดยการใช้เทคนิคที่ถูกต้องจะช่วยให้ร่างกายเย็นลงอย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัย ดังนี้
1. ใช้ผ้าชุบน้ำอุ่น บิดหมาด ๆ
การใช้ผ้าชุบน้ำอุ่นจะช่วยให้ร่างกายเย็นลงโดยไม่ทำให้เกิดความตกใจหรือตอบสนองร่างกายเกินไป น้ำอุ่นช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของเลือดและลดความรู้สึกไม่สบายจากไข้ได้
2. เช็ดบริเวณข้อพับ
เช่น รักแร้ คอ ขาหนีบ เพื่อช่วยลดอุณหภูมิร่างกาย บริเวณข้อพับเป็นจุดที่มีหลอดเลือดใหญ่ใกล้ผิวหนังมาก การเช็ดที่จุดเหล่านี้จะช่วยลดอุณหภูมิได้เร็วขึ้น การเช็ดที่รักแร้ คอ และขาหนีบจึงมีประสิทธิภาพในการลดไข้
3. ห้ามใช้น้ำเย็นจัด
เพราะจะทำให้ร่างกายตอบสนองด้วยการหนาวสั่น การใช้น้ำเย็นจัดอาจทำให้ร่างกายตอบสนองด้วยการหนาวสั่น ซึ่งอาจทำให้ไข้สูงขึ้นหรือทำให้ร่างกายต้องใช้พลังงานในการปรับอุณหภูมิ เพิ่มความไม่สบายตัว
4. ควรเช็ดตัวอย่างน้อย 15-20 นาที
การเช็ดตัวควรใช้เวลาอย่างน้อย 15-20 นาที เพื่อให้การลดอุณหภูมิร่างกายเกิดขึ้นอย่างมีประสิทธิภาพ หากทำเร็วเกินไปอาจไม่ได้ผลที่ต้องการ
5. หากไข้ยังสูง ควรเช็ดตัวซ้ำทุก 1-2 ชั่วโมง
หากไข้ยังคงสูง การเช็ดตัวซ้ำทุก 1-2 ชั่วโมงจะช่วยควบคุมอุณหภูมิให้คงที่และไม่สูงเกินไป การทำซ้ำจะช่วยให้ร่างกายเย็นลงอย่างต่อเนื่อง
ไข้ไม่ลดแบบไหนที่ควรรีบไปพบแพทย์
หากมีอาการไข้สูงไม่ลดลงเป็นเวลานาน หรือมีอาการผิดปกติร่วมด้วย ควรรีบพบแพทย์ทันที เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเป็นอันตราย โดยสัญญาณที่ควรระวัง ได้แก่
- ไข้สูงเกิน 5 องศาเซลเซียส และไม่ลดลงภายใน 48 ชั่วโมง อาจเป็นสัญญาณของการติดเชื้อรุนแรง
- อาการซึม สับสน หรือหมดสติ อาจบ่งบอกถึงภาวะติดเชื้อในกระแสเลือด มีผื่นขึ้นร่วมกับไข้ อาจเป็นสัญญาณของโรครุนแรง เช่น ไข้เลือดออก
- มีผื่นขึ้นร่วมกับไข้ อาการผื่นแพ้ที่มาพร้อมกับไข้ อาจเป็นสัญญาณของโรคร้ายแรง เช่น ไข้เลือดออก หรือหัด
- หายใจลำบาก แน่นหน้าอก อาจบ่งชี้ถึงภาวะติดเชื้อทางเดินหายใจ เช่น ปอดบวม
- อาเจียนหรือท้องเสียรุนแรง เสี่ยงต่อ ภาวะขาดน้ำ และอาจต้องได้รับสารน้ำทดแทน
ผลิตภัณฑ์ GED
