ความเครียดก่อให้เกิดกรดไหลย้อน ได้จริงหรือไม่?

1 ก.ค. 24

ความเครียดก่อให้เกิดกรดไหลย้อน

ความเครียด ถือเป็นภาวะปกติที่สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน แต่หากเครียดมากไปก็อาจก่อโรคได้เช่นกัน ว่าแต่ว่า… ความเครียดก่อให้เกิดกรดไหลย้อน ได้จริงตามที่หลายคนมักจะเข้าใจกันหรือไม่? บทความนี้มีคำตอบมาฝากแล้ว มาดูกันเลย!

โรคกรดไหลย้อน (Gastroesophageal Reflux Disease หรือ GERD / Heartburn) – เป็นภาวะที่กรด หรือน้ำย่อยในกระเพาะไหลย้อนกลับมาในหลอดอาหาร จนทำให้เกิดการอักเสบของหลอดอาหาร โดยผู้ป่วยจะรู้สึกแสบร้อนกลางอก เรอเปรี้ยว และคลื่นไส้

อาการต่าง ๆ ของผู้ป่วยกรดไหลย้อน

เรอบ่อย ร่วมกับรู้สึกเปรี้ยว หรือขมในลำคอ
เจ็บแน่นกลางอก หายใจไม่โล่งคล้ายอาการของโรคเส้นเลือดหัวใจตีบตัน
แสบร้อนบริเวณลิ้นปี่ตั้งแต่ ยอดอก กลางอก และอาจร้าวไปถึงลำคอ
กลืนติด กลืนลำบาก เหมือนมีก้อนอะไรบางอย่างติดค้างอยู่ในลำคอ หรือทรวงอก
อาการอื่น ๆ เช่น สะอึก คลื่นไส้ อาเจียน รู้สึกมีน้ำลายมาก
ไอเรื้อรัง กล่องเสียงอักเสบ
ทำให้เกิดโรคหืด โรคปอด และอื่น ๆ ตามมา!

ความเครียดก่อให้เกิดกรดไหลย้อน ได้จริงหรือไม่?

คำตอบคือ ความเครียดสามารถก่อให้เกิดโรคกรดไหลย้อนได้จริง และไม่ใช่แค่ความเครียดเท่านั้น ภาวะซึมเศร้า (Depression) หรือความวิตกกังวล (Anxiety) ยังเป็นปัจจัยสำคัญที่กระตุ้นให้เกิดโรคกรดไหลย้อนหรือทำให้อาการรุนแรงขึ้นได้อีกด้วย

ทางการแพทย์พบว่าสมอง และหลอดอาหาร มีความสามารถในการเชื่อมโยงกัน โดยความเครียด และอารมณ์ ส่งผลกระทบต่อการทำงานของระบบทางเดินอาหาร เนื่องจากระบบประสาทที่สมอง สามารถสั่งงานให้กรดหลั่งได้มากขึ้น เมื่อเกิดความเครียด การนอนไม่หลับ หรือหลับไม่สนิทจากการเป็นโรคซึมเศร้า หรืออาการวิตกกังวล

อาการเหล่านี้ยังมีผลเพิ่มความเครียดของกล้ามเนื้อทำให้กล้ามเนื้อแข็งเกร็ง การบีบตัวของหลอดอาหารลดลง จึงเกิดแรงดันและลมปริมาณมากในกระเพาะอาหาร เมื่อร่างกายย่อยอาหารได้ช้าจึงเกิดอาการ จุกเสียด แน่นหน้าอกความเครียดยังส่งผลให้หูรูดบริเวณกระเพาะอาหารทำงานผิดปกติด้วย โดยหากหูรูดหย่อนจะทำให้ไม่สามารถปิดกั้นกรดที่ย้อนขึ้นมาได้ จึงเกิดอาการแสบร้อนกลางอก หายใจไม่อิ่ม เรอเปรี้ยว และคลื่นไส้

ความเครียดนั้นถือเป็นศัตรูตัวฉกาจที่ส่งผลต่อโรคทางเดินอาหาร ตั้งแต่หลอดอาหาร กระเพาะอาหาร จนถึงลำไส้ใหญ่เลยทีเดียว เป็นเหตุให้ปวดท้อง เกิดการขับถ่ายผิดปกติได้ทั้งท้องผูก หรือท้องเสีย อีกด้วย ทางแพทย์จีนจะเรียกว่า “อาการชี่ตับติดขัด” ทำให้เกิดไฟกำเริบ กระทบม้ามและกระเพาะอาหาร ทำให้เสียสมดุลในการลำเลียงทำให้เกิดการไหลย้อนขึ้นข้างบนได้

ความเครียดก่อให้เกิดโรคกรดไหลย้อน

จะรู้ได้อย่างไรว่าเราเครียดเกินไป หรือเผชิญกับอาการเครียดอยู่?

หายใจเร็ว รูจมูกขยาย จากการที่ปอดขยายตัวสร้างออกซิเจนสู่กล้ามเนื้อมากขึ้น ต้องการช่องทางเดิน อากาศที่กว้างมากขึ้น
ปวดศีรษะ การปวดหัวศีรษะจากความเครียด อาจมีอาการปวดตื้อๆ รอบหน้าผากและหนังศีรษะ
ท้องอืด ลำไส้แปรปรวน หากมีความเครียดสะสมเป็นเวลานาน ร่างกายจะหลั่งน้ำย่อยในกระเพาะอาหารออกมามากกว่าปกติ จึงทำให้ลำไส้แปรปรวนได้
อยากอาหารมากกว่าปกติ เนื่องจากต่อมไทรอยด์หลั่งฮอร์โมนเร่งการเผาผลาญอาหารออกมามาก ทำให้ร่างกายถูกกระตุ้นจนอยากอาหาร
คลื่นไส้ เนื่องจากการทำงานของกระเพาะและลำไส้หยุดลง กรดในกระเพาะจึงเพิ่มขึ้น รู้สึกหงุดหงิด รำคาญใจ
นอนไม่หลับ ความเครียดทำให้เกิดภาวะนอนไม่หลับ เนื่องฮอร์โมนในร่างกายมีการเปลี่ยนแปลง ทำให้มีอาการอ่อนเพลีย หงุดหงิด และเจ็บป่วยง่าย

อาการหนักแค่ไหนควรเข้าพบแพทย์?

ด้วยเหตุผลที่กล่าวมาผู้ที่มีความเครียด และมีอาการที่บ่งชี้ถึงโรคทางเดินอาหาร ได้แก่

รู้สึกมีก้อนที่คอ
รู้สึกกลืนติด กลืนเจ็บ
แสบที่บริเวณหน้าอก เรอเปรี้ยว
จุกแน่น แสบที่บริเวณลิ้นปี่
ท้องอืด ปวดท้อง ไม่สบายท้อง
ท้องผูก ท้องเสีย

ควรที่จะมาปรึกษาแพทย์เพื่อที่จะได้รับการวินิจฉัย และการสืบค้นโรคโดยการส่องกล้องทางเดินอาหารส่วนบน และลำไส้ใหญ่อย่างเหมาะสม และไม่พลาดการวินิจฉัยโรคที่เป็นอันตรายได้โดยเฉพาะโรคมะเร็ง

4 วิธี จัดการกับความเครียด แนะนำโดยจิตแพทย์

ความเครียดเป็นเรื่องปกติที่ใคร ๆ ก็มีได้ แต่หากปล่อยให้ความเครียดสะสมนาน ก็จะทำให้ร่างกายทรุดโทรม เป็นโรคร้ายต่าง ๆ ได้ ฉะนั้นเราจึงต้องรู้จักวิธีจัดการกับความเครียดอย่างเหมาะสม ตามคำแนะนำจากจิตแพทย์ พญ.ดวงพร สุรพงษ์พิวัฒนะ จิตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านเด็กและวัยรุ่น

1. การอออกกำลังกาย – ทำให้ร่างกายหลั่งสารซีโรโนทิน (สารสงบ) ช่วยลดความเครียดได้ มีงานวิจัยเมื่อปี พ.ศ.2562 ในกลุ่มอายุ 18 ปีขึ้นไปพบว่า การออกกำลังกายแบบแอโรบิก เช่น วิ่ง ว่ายน้ำ เดินเร็ว ปั่นจักรยาน หรือแบบที่ใช้แรงต้านอย่างต่อเนื่องเป็นประจำตั้งแต่ 8-16 สัปดาห์ สามารถทำให้อาการซึมเศร้าดีขึ้นได้อย่างชัดเจน

2. หัวเราะบ้าง – การหัวเราะทำให้ร่างกายหลั่งสารโดพามีน (สารสำเร็จ) ซึ่งช่วยลดความเครียด และทำให้คอร์ติซอล (ฮอร์โมนเครียด) กลับมาอยู่ในระดับที่สมดุล ส่งผลให้ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายแข็งแรงขึ้น

3. การฝึกหายใจ – หายใจเข้าลึกๆ นับ 1-4 ช้า ๆ รู้สึกว่า ท้องพองออก หลังจากนั้นค่อย ๆ ผ่อนลมหายใจออก นับ 1-8 ไล่ลมหายใจออกมาให้หมด สังเกตว่าหน้าท้องแฟบ ควรทำติดต่อกัน 4-5 ครั้ง

4. กินอาหารช่วยให้อารมณ์ดี – เช่น กล้วย มีวิตามินบี 6 (ส่วนประกอบในการสร้างนอร์เอพิเนฟรินและโดพามีน), ดาร์กช็อกโกแลต มีฟลาโวนอยด์จากโกโก้ที่ช่วยลดปริมาณคอร์ติซอล (ฮอร์โมนเครียด)

อ้างอิง : 1. Rachvipa MRI Center 2. thaihealth 3. รพ. บางโพ 4. กรมสุขภาพจิต