ท้องอืด อาหารไม่ย่อย ต้องปรับ 5 พฤติกรรมนี้!

1 ก.ค. 24

ท้องอืด

คุณกำลังมีอาการ ท้องอืด อาหารไม่ย่อย อยู่หรีอเปล่า? คงรู้ดีว่ามันทรมานแค่ไหน แต่ถ้าไม่อยากเป็นอีก อาจต้องปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวัน เพื่อหลีกเลี่ยงไม่ให้ท้องอืดอีก ตามมาดูกันเลยว่า พฤติกรรมที่ทำให้เกิดอาการท้องอืด อาหารไม่ย่อย จะมีอะไรบ้าง และถ้าหากปล่อยไว้อาจร้ายแรงกว่าที่คิดนะ!

รู้ให้ชัด! ท้องอืด อาหารไม่ย่อย คืออะไร มีอาการยังไง และใครคือกลุ่มเสี่ยง?

ท้องอืด (Bloated stomach) คือ อาการจุกเสียดบริเวณลิ้นปี่ เนื่องจากมีแก๊สในกระเพาะอาหาร กินอาหารไปแล้ว 3-4 ชั่วโมง ก็ยังรู้สึกว่ามีอาหารค้างอยู่ในท้อง อึดอัดแน่นท้อง เรอ ผายลม หรือท้องโต จนทำให้ท้องดูมีลักษณะบวม (ท้องป่อง) หรือดูอ้วนกว่าปกติ ทั้งนี้หากอาการเป็นต่อเนื่องนาน ๆ โดยไม่มีสาเหตุ อาเจียนไม่หยุด อาเจียนเป็นเลือด อุจจาระเป็นเลือด หมดสติ ควรรีบพบแพทย์

“ใคร” คือกลุ่มเสี่ยง

ท้องอืดสามารถเกิดขึ้นได้กับทั้งทุกเพศ ทุกวัย แต่ผู้ที่มีโรคประจำตัวเหล่านี้ จะมีโอกาสท้องอืดได้ง่ายกว่าคนทั่วไป ได้แก่

ผู้ป่วยที่มีโรคในระบบทางเดินอาหาร เช่น โรคแผลในกระเพาะอาหาร กระเพาะอาหารอักเสบ มะเร็งกระเพาะอาหาร ฯ
ผู้ป่วยที่ต้องกินยาบางชนิด เช่น ยานอนหลับ ยากล่อมประสาท จะทำให้กระเพาะและลำไส้บีบตัวน้อยลง
โรคทางร่างกายอย่างอื่น ๆ เช่น เบาหวาน โรคต่อมไทรอยด์ โรคนิ่วในถุงน้ำดี โรคตับอ่อน เป็นต้น

ท้องอืด อาหารไม่ย่อย ต้องปรับ 5 พฤติกรรมนี้!

1. ไม่รับประทานอาหารครั้งละมากเกินไป

เมื่อรู้สึกว่าอิ่มแล้ว ก็ควรเลิกทานต่อ ควรเลี่ยงอาหารประเภทบุฟเฟต์ ที่ต้องทานคราวละมาก ๆ และควรเคี้ยวให้ละเอียด อย่าเร่งเร็วจนเกินไป

2. หลังรับประทานอาหารอิ่ม อย่าล้มตัวลงนอนทันที

หลังทานอาหารอิ่มใหม่ ๆ ควรเดินย่อยบ้าง ไม่ควรอยู่ในท่าก้มงอตัว หรือนอนทันที เพราะจะทำให้ระบบการย่อยอาหารทำงานได้ไม่เต็มที่ ทำให้ท้องอืดได้ง่าย ส่วนอาหารมื้อเย็นก่อนควรทานก่อนเข้านอนอย่างน้อย 3 ชั่วโมง

3. ไม่ทานอาหาร หรือดื่มเครื่องดื่มที่มีแก๊สเยอะ

เช่น ถั่ว ผักบางชนิดที่มีไฟเบอร์สูง เครื่องดื่มอย่าง น้ำอัดลม โซดา เบียร์ เป็นต้น ทานเข้าไปมาก ๆ ก็สะสมจนกลายเป็นแก๊สในกระเพาะอาหารได้ ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับสภาพร่างกายของแต่ละคน ถ้าผนังหน้าท้องแข็งแรงมาก มีระบบย่อยอาหารแข็งแรงดีก็อาจจะท้องไม่อืดก็ได้

4. ปรับพฤติกรรมไม่ให้กลืนอากาศเยอะเกินไป

เช่น เคี้ยวหมากฝรั่ง อมลูกอม สูบบุหรี่บ่อย หรือแม้กระทั่ง การพูดจา หัวเราะ หายใจทางปาก ก็ล้วนทำให้ลมเข้าท้องได้ทั้งสิ้น เมื่อร่างกายได้รับลมเข้าไปแล้ว ลมจะไหลไปตามระบบทางเดินอาหาร และถูกกำจัดออกมาโดยการผายลม แต่ถ้าลมเยอะเกินไป อาจจะมีการเรอ สะอึก หรือท้องอืดร่วมด้วยได้

5. เลิกเครียด และวิตกกังวลจนเกินไป

เนื่องจากภาวะเครียดจะส่งผลต่อการหลั่งฮอร์โมนต่าง ๆ รวมไปถึงกระเพาะอาหารที่หลั่งกรดออกมามากกว่าปกติ เกิดการระคายเคืองต่อกระเพาะอาหาร และการย่อยอาหารช้าลง

ไขข้อข้องใจ ทำไมดื่มนมแล้วท้องอืด?

ข้อมูลจากกรมอนามัย ได้ระบุไว้ว่า หลายคนที่เกิดอาการนี้มักจะคิดว่า ตัวเองแพ้นมรึเปล่า? ในกรณีที่มีอาการท้องอืด จุกเสียด ท้องเสียหลังการดื่มนม ไม่ใช่การแพ้นม แต่เป็นเรื่องของการที่อายุมากขึ้น ร่างกายย่อยน้ำตาลแลคโตสในนมได้น้อยลง เพราะผลิตเอนไซม์ที่ชื่อว่า แลกเตส (lactase) ได้ลดลง ไม่เพียงพอสำหรับย่อยน้ำตาลในนมที่ชื่อว่า แลคโตส (Lactose) จึงทำให้เกิดอาการดังกล่าว

วิธีแก้ ค่อย ๆ ดื่มนมทีละน้อย (ไม่เกินครึ่งแก้ว) ต่อครั้ง ไม่ควรดื่มตอนท้องว่าง และสามารถเพิ่มเป็นครั้งละหนึ่งแก้วได้ในเวลาประมาณ 1–2 สัปดาห์ ก็จะช่วยให้อาการเบาลง ทำให้สามารถดื่มนมได้ดีขึ้น หรือบริโภคผลิตภัณฑ์จากนมอื่น ๆ เช่น โยเกิร์ต และหากอาการดีขึ้นไม่มีอาการท้องเสีย ขอให้ดื่มนมสูตรปกติ และควรเป็นรสจืด ไม่จำเป็นต้องดื่มนมแลคโตสฟรี หรือปราศจากแลคโตส

วิธีใช้ยาจัดการกับภาวะท้องอืด

การใช้ยาลดกรด เป็นยาที่ช่วยปรับสภาพความเป็นกรดภายในกระเพาะอาหาร ให้มีความเป็นกลางมากขึ้น เช่นตัวยาอะลูมิเนียมไฮดรอกไซด์ (Aluminum Hydroxide)
การใช้ยาขับลม ทำหน้าที่ขับลมในกระเพาะและลำไส้ เช่น ไซเมธิโคน (Simethicone)
การใช้ยาแก้ปวดท้อง เช่น ไดไซโคมีน (Dicyclomine)

ปัจจุบันมียาสูตรผสม (combination drug) หลายตัวที่ช่วยบรรเทาอาการท้องอืด แน่น จุกเสียด แสบร้อนกลางอก เช่น เครมิล แก๊สเปคเอส เนื่องจากให้ประโยชน์มากกว่ายาเดี่ยวหลายประการ เช่น เพิ่มประสิทธิภาพยา ให้ผลในการรักษาเร็วขึ้น รักษาได้หลายอาการมากขึ้น ลดอาการไม่พึงประสงค์ (เนื่องจากการใช้ยาเดี่ยวอาจต้องใช้ยาขนาดสูง) เพิ่มความสะดวกในการใช้ยา (กินยาเพียงครั้งเดียว ) และทำให้ผู้ป่วยให้ความร่วมมือในการใช้ยาง่ายขึ้น

อ้างอิง : 1. คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล 2. โรงพยาบาลพญาไท 3. กรมอนามัย