อาหารไม่ย่อย อืด จุก แน่นท้อง ปัญหาที่ต้องใส่ใจ แก้ไขให้ถูกจุด!

28 มิ.ย. 24

อาหารไม่ย่อย

เชื่อว่าใครหลาย ๆ คน ต้องเคยผ่านอาการอึดอัดท้อง… อาหารไม่ย่อย… ท้องอืด…แน่นเฟ้อ… กันมาบ้าง ถึงแม้จะเป็นอาการที่เหมือนไม่ร้ายแรง แต่ถ้าเป็นบ่อย ๆ แล้วไม่ดูแลอย่างถูกต้อง ก็อาจส่งผลร้าย ให้เกิดโรคต่าง ๆ ตามมาได้! มาดูว่าอาการ อาหารไม่ย่อย อืด จุก แน่นท้อง จะมีผลเสียอย่างไร และแก้ไขยังไงได้บ้าง

อาหารไม่ย่อย มีอาการอย่างไร?

อาหารไม่ย่อย (Dyspepsia – ดีสเปปเซีย) หมายถึง อาการปวด มวน แน่น แสบ รู้สึกไม่สบายบริเวณช่องท้องส่วนบน (upper abdomen) ซึ่งบ่งบอกถึงความผิดปกติในกระเพาะอาหาร โดยต้องมีอาการมาไม่น้อยกว่า 4 สัปดาห์ อาจมีอาการอื่น ๆ เช่น ท้องอืด คลื่นไส้ เรอ หรือแสบร้อนกลางอก ร่วมด้วยได้

อาการอาหารไม่ย่อย สามารถพบได้เกือบทุกวัย ตั้งแต่วัยเด็ก วัยรุ่น และวัยผู้ใหญ่ โดยเฉพาะในผู้ใหญ่ที่จะพบได้มากกว่าในเด็ก ส่วนโอกาสการเกิดอาการมีใกล้เคียงกันทั้งในผู้ชาย และผู้หญิง บางคนเป็นครั้งคราว บางคนอาจเป็น ๆ หาย ๆ เรื้อรัง

สาเหตุที่พบได้บ่อยของ อาหารไม่ย่อย

รับประทานอาหารเร็วเกินไป เคี้ยวอาหารไม่ละเอียด ทำให้อาหารย่อยได้ยากขึ้น
นอนราบหลังรับประทานอาหารอิ่มทันที
รับประทานอาหารไม่ตรงเวลาอยู่บ่อยครั้ง
รับประทานกาแฟ เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ น้ำอัดลม น้ำส้ม อาหารรสจัดเป็นประจำ
น้ำหนักเกินมาตรฐาน หรือเป็นโรคอ้วน
เครียด วิตกกังวล อยู่บ่อย ๆ ส่งผลให้กระเพาะอาหารสร้างกรดมากกว่าปกติ
ปัญหาด้านสุขภาพ เช่น โรคกรดไหลย้อน ท้องผูก ลำไส้อุดตัน และโรคอื่น ๆ
รับประทานยาบางชนิด ที่กระทบต่อระบบย่อยอาหาร เช่น ยาสเตียรอยด์ ยาปฏิชีวนะ
เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย บางชนิด

ถ้าปล่อยให้เรื้อรัง อาจมีอาการแทรกซ้อนได้ ที่พบบ่อย ๆ คือ

ภาวะเลือดออกในกระเพาะอาหาร หรือลำไส้เล็กส่วนต้น
มีอาการอาเจียนเป็นเลือด หรือถ่ายอุจจาระดำ
บางรายอาจเกิดแผลกินลึกเป็นรู หรือเรียกว่าแผลกระเพาะอาหารทะลุ

อาหารไม่ย่อย มักมีอาการอะไรบ้าง?

ความรุนแรงของอาการอาหารไม่ย่อยจะขึ้นอยู่กับสาเหตุ เช่น จะมีอาการรุนแรงมากเมื่อเกิดจากมะเร็งกระเพาะอาหาร แต่โดยทั่วไปแล้วจะมีอาการไม่รุนแรง สามารถควบคุม และรักษาอาการได้ เช่น

ผู้ป่วยจะมีอาการปวดท้อง หรือไม่สบายท้องตรงบริเวณยอดอก หรือใต้ลิ้นปี่
จุกเสียด แน่นท้อง
ท้องอืด ท้องเฟ้อ มีลมในท้อง
เรอบ่อย เรอเปรี้ยว แสบท้องเวลาหิว
แสบท้องเวลาหิว หิวก่อนเวลา
ปวดท้องในตอนกลางคืน
คลื่นไส้ หรืออาเจียนเล็กน้อย

ผู้ป่วยอาจมีอาการเหล่านี้เพียงอย่างเดียว หรือหลายอย่างร่วมกัน แต่หากมีอาการอาหารไม่ย่อยมากกว่า 1 สัปดาห์ขึ้นไป หรือร่วมกับอาการเหล่านี้ เช่น อาเจียนอย่างรุนแรง อาเจียนเป็นเลือด หรืออาเจียนออกมาเป็นสีดำคล้ำ น้ำหนักลดไม่มีสาเหตุ กลืนอาหารลำบาก เป็นต้น ควรรีบมาพบแพทย์

อยากหายท้องอืด… ต้องปรับพฤติกรรม!

อาหารไม่ย่อย ท้องอืด แน่นท้อง ควรป้องกันที่สาเหตุ และหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยง รวมทั้งการปรับพฤติกรรมการรับประทาน การเปลี่ยนแปลงการดำเนินชีวิต สามารถช่วยให้อาการอาหารไม่ย่อยบรรเทาลงได้ ดังนี้

หลีกเลี่ยงอาหารที่อาจกระตุ้นให้เกิดอาการอาหารไม่ย่อย เช่น รสเผ็ดจัด ไขมันสูง เป็นต้น
รับประทานอาหารให้ตรงเวลาทุกมื้อ
เคี้ยวอาหารให้ละเอียด ไม่เร่งรีบในการรับประทานอาหาร
ควรเคลื่อนไหวร่างกายสักพักหลังการรับประทานอาหาร
รับประทานก่อนเวลาเข้านอนอย่างน้อย 3 ชั่วโมง ขึ้นไป
หลีกเลี่ยงยาแก้ปวดบางชนิด เช่น แอสไพริน ไอบูโพรเฟน และนาพรอกเซนโซเดียม
ออกกำลังกายแบบแอโรบิกอย่างสม่ำเสมอ (แต่ไม่ควรออกกำลังกายทันที หลังมื้ออาหาร)
ควบคุมความเครียด และความวิตกกังวล
งดการสูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ ชา กาแฟ น้ำอัดลม หรือเครื่องดื่มที่มีกาเฟอีน

อาหารไม่ย่อย