วิธีเตรียมตัว ก่อน-หลัง ฉีดวัคซีนโควิด-19 : โดยคณะพยาบาลศาสตร์ จุฬาฯ

9 ก.ค. 24

“มิถุนายน” เดือนแห่งการฉีดวัคซีนโควิด-19 เตรียมร่างกายให้พร้อมกันหรือยัง? ถ้ายัง… ต้องตามมาดูคำแนะนำจาก “คณะพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย” ที่ได้บรรยายไว้ในหัวข้อ Fact No Fake : Coved-19 Vaccination ครั้งที่ 1 เพื่อให้ความรู้แก่ประชาชนเรื่อง “วิธีเตรียมตัว ก่อน-หลัง ฉีดวัคซีนโควิด-19” และรายละเอียดอื่น ๆ ที่ควรรู้ มาติดตามกันเลย!

ผศ.ดร.สุราศักดิ์ ตรีนัย และดร.ชลลดา จงสมจิตต์ คณะพยาบาลศาสตร์ จุฬาฯ กล่าวว่า

“อยากจะรณรงค์ให้ทุกคนฉีดวัคซีนโควิด-19 ไม่ว่าจะเป็นวัคซีนชนิดใดที่มีอยู่ เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันหมู่ ลดการแพร่ระบาดของโรค ส่วนในอนาคตหากมีวัคซีนทางเลือกเข้ามา ทุกคนสามารถเลือกฉีดวัคซีนตามที่ตนเองต้องการได้

ดังนั้น ก่อนและหลังไปรับ วัคซีนโควิด ทุกคนต้องเตรียมตัวให้พร้อม โดยข้อมูลบางส่วนมาจากประสบการณ์ตรง และได้รวบรวมข้อมูลจากองค์การอนามัยโรค กระทรวงสาธารณสุข ราชวิทยาลัยสูตินารีแพทย์ และแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อให้คำตอบที่ชัดเจนแก่ประชาชนทุกคน”

ฉีดวัคซีนโควิด-19 ควรเตรียมตัวอย่างไรบ้าง?

ดร.ชลลดา กล่าวว่า สำหรับการเตรียมตัวก่อนไปรับวัคซีน โดยวัคซีนตอนนี้ที่ทุกคนจะได้ฉีดส่วนใหญ่จะเป็นวัคซีนซิโนแวค ส่วนวัคซีนแอสตร้าเซเนก้าจะเข้ามาเร็ว ๆ นี้ ซึ่งวัคซีน 2 ชนิดนี้ แม้จะมีกระบวนการผลิตที่แตกต่างกัน แต่วิธีการดูแลตัวเองทั้งก่อน และหลัง รวมถึงอาการข้างเคียงต่าง ๆ ก็จะใกล้เคียงกัน

1.ต้องตรวจสอบประวัติการรับวัคซีนของตนเอง ซึ่งหากไปรับวัคซีนตัวอื่น ๆ มาก่อนหน้านี้ควรงด 1 เดือนก่อนไปฉีดวัคซีน

2.ควรพักผ่อนให้เพียงพอ ทำจิตใจให้ผ่อนคลาย

3.กินยารักษาโรคประจำตัวได้ตามปกติ

4.ดื่มน้ำให้เพียงพอ ไม่ต้องงดน้ำ

5.ทานอาหารได้ตามปกติ ไม่ต้องงดอาหาร

6.ดื่มชา/กาแฟได้ หากดื่มเป็นประจำอยู่แล้ว

7.ไม่ควรออกกำลังกายหนักว่าที่เคยทำเป็นประจำ

8.เตรียมข้อมูลเรื่องโรคประจำตัว ประวัติการรักษาของตนเอง

9.ตรวจสอบร่างกายตนเอง ต้องไม่ป่วย

10.โหลดแอพพลิเคชั่น หมอพร้อม ตรวจสอบ วัน/เวลา และสถานที่รับวัคซีนให้แน่นอน

ต้องรู้! ใครบ้างที่ “ฉีดวัคซีนโควิด-19” ไม่ได้ ?

ดร.ชลลดา กล่าวว่า สำหรับผู้ที่รับวัคซีนโควิด-19 ไม่ได้ คือ

1. ผู้ที่มีโรคประจำตัว และไม่สามารถควบคุมได้

2. ตั้งครรภ์ใน 3 เดือนแรก

3. ไม่สบาย มีไข้ครั่นเนื้อครั่นตัว มีไข้สูง ท้องเสียรุนแรง

4. มีประวัติแพ้วัคซีนอย่างรุนแรงในครั้งแรก

5. มีประวัติแพ้สารเฉพาะตัว เช่น สารในยางพารา เพราะยางพาราเป็นส่วนประกอบของตัวใส่วัคซีน

6. ส่วนเรื่องกาแฟไม่ต้องงดกาแฟ ทานได้ แต่ช่วงหลังฉีดวัคซีน ถ้าดื่มกาแฟจะทำให้มีอาการใจสั่นมากขึ้น

7. ดื่มสุราเหล้าเบียร์ควรจะงดทั้งก่อน และหลังการฉีดวัคซีน

8. ขณะที่เรื่องของการกินยาคุมกำเนิดนั้น ราชวิทยาลัยสูตินารีแพทย์ ออกประกาศชัดเจนไม่ต้องงดกินยาคุมกำเนิด สามารถฉีดวัคซีนโควิด-19 ได้ แต่ขอให้แจ้งแพทย์

สิ่งที่ควรเตรียมให้พร้อม เมื่อถึงวันฉีดวัคซีน

1. ต้องเตรียมบัตรประชาชน

2. ใบนัดรับวัคซีน

3. ปากกา เพื่อไว้กรอกข้อมูลต่าง ๆ

4. เจลแอลกอฮอล์ล้างมือ

5. ไม่พกสัมภาระไปเยอะ

6. ควรสวมใส่หน้ากากตลอดเวลา

เปิดทุกขั้นตอน ฉีดวัคซีนโควิด-19

ผศ.ดร.สุราศักดิ์ กล่าวว่า ขั้นตอนเมื่อเข้ารับการฉีดวัคซีนโควิด-19 ที่โรงพยาบาลจะใช้เวลา 5-7 นาที รอดูอาการ 30 นาที ก่อนจะเข้ารับบริการ มีการคัดกรอง วัดไข้ ล้างมือ

ขั้นตอนที่ 1 จะมีการลงทะเบียน ทำบัตร

ขั้นตอนที่ 2 ชั่งน้ำหนัก วัดความดันโลหิต วัดไข้ อัตราการเต้นของหัวใจ

ขั้นตอนที่ 3 จะทำการคัดกรอง ซักประวัติ ประเมินความเสี่ยง ลงนามในใบยินยอมการรับวัคซีน

ขั้นตอนที่ 4 รอฉีดวัคซีน

ขั้นตอนที่ 5 ฉีดวัคซีน

ขั้นตอนที่ 6 พักสังเกตอาการ 30 นาที สแกน Line Official Account ‘หมอพร้อม’

ขั้นตอนที่ 7 จุดตรวจสอบก่อนกลับ พร้อมรับเอกสาร การปฏิบัติตัวหลังฉีดวัคซีน

ขั้นตอนที่ 8 Dash Board ประเมินผลความครอบคลุมการฉีดวัคซีน และอาการไม่พึงประสงค์ (Line OA หมอพร้อม)

ทั้งนี้ Line OA หมอพร้อม ติดตามวัคซีนหลังฉีดตั้งแต่ 1 วัน , 7 วัน ,30 วัน แจ้งนัดหมายฉีดครั้งที่ 2 รับใบยืนยันการฉีดวัคซีน

ข้อแนะนำปฎิบัติตัวหลัง ฉีดวัคซีนโควิด-19

1. พักผ่อนให้เต็มที่

2. ดื่มน้ำเยอะ ๆ

3. รับประทานอาหารได้ตามปกติ

4. ไม่นวด คลึงบริเวณที่ฉีดวัคซีน ออกกำลังกายได้ตามปกติ

5. งดออกกำลังกายอย่างหนัก 1-2 วัน

6. งดออกกำลังกายที่ต้องใช้แรงที่แขนข้างที่ถูกฉีดยา 1-2 วัน

7. งดยกของหนัก 1-2 วัน

และหากมี อาการไม่พึงประสงค์ หลังฉีดวัคซีน ซึ่งอาการไม่พึงประสงค์นี้จะมีทั้งแบบไม่รุนแรง และรุนแรง เช่น

แบบไม่รุนแรง (สามารถกินยาลดไข้ พักผ่อน ดื่มน้ำเยอะ ๆ หรือเช็ดตัวลดไข้ได้)

1. มีไข้ต่ำ ๆ

2. ปวดศีรษะ

3. คลื่นไส้

4. อาเจียนน้อยกว่า 5 ครั้ง

5. อ่อนเพลีย ไม่มีแรง

6. ปวดบวมแดง

7. ร้อนบริเวณที่ฉีดวัคซีน

8. อาการอื่นๆ เช่น ท้องเสีย ผื่นแดงเล็กน้อย

แบบรุนแรง ควรพบแพทย์ทันที

1. มีไข้สูง

2. ปวดศีรษะรุนแรง

3. ผื่นขึ้นทั้งตัว

4. เหนื่อยแน่นหน้าอก หรือหายใจไม่ออก

5. ซักหรือหมดสติ

6. อาเจียนมากกว่า 5 ครั้ง

7. มีจุดเลือดออกจำนวนมาก

8. ปากเบี้ยว หรือกล้ามเนื้ออ่อนแรก

9. อาการป่วยรุนแรงอื่นที่กังวลมาก ๆ

อาการแพ้วัคซีน ที่อาจเกิดขึ้นได้

1. ผื่นขึ้น ลมพิษ คัน

2. บวมที่ใบหน้า/ปาก/ลำคอ

3. หายใจติดขัด

4. ความดันโลหิตต่ำ

5. คลื่นไส้

6. ปวดท้อง

อาการเหล่านี้จะคล้าย ๆ กับแพ้อาหาร ซึ่งอาการแพ้จะเกิดขึ้นประมาณ 20-30 นาทีแรก ทุกคนจะนั่งอยู่ที่โรงพยาบาลอยู่แล้ว เมื่อมีอาการจะได้รับการดูแลอย่างดี

ผศ.ดร.สุราศักดิ์ กล่าวว่า…

“การดูแลตนเองหลังรับวัคซีน หากมีไข้สามารถกินยาลดไข้ได้ หากมีผื่น (อาจพบได้ในคนที่เป็นโรคภูมิแพ้) กินยาแก้แพ้ได้ หากยังรู้สึกปวด หรือบวมบริเวณที่ฉีดยา สามารถประคบเย็นได้ เมื่อครบ 24 ชม. แล้วยังบวมอยู่ให้ประคบอุ่นแทน

และที่สำคัญเมื่อฉีดวัคซีนโควิด-19 ไปแล้ว ทุกคนต้องสวมหน้ากาก ล้างมือให้บ่อย รักษาระยะห่างทางสังคม และมาฉีดวัคซีนให้ครบตามนัดหมายทั้ง 2 เข็ม เพราะการฉีดวัคซีนเป็นการป้องกันไม่ใช่การรักษาโรค ดังนั้น เมื่อฉีดวัคซีนแล้วสามารถเป็นโรคโควิดได้”

อย่างไรก็ตาม ในการฉีดวัคซีนโควิด-19 ทุกคนควรจะฉีด และติดตามข้อมูลจากหน่วยงานสาธารณสุข หรือสื่อหลัก และควรมองว่าฉีดวัคซีนไม่ใช่เพื่อตัวเอง แต่เพื่อคนรอบข้าง เพื่อสังคมไทยได้ปลอดโรคนั่นเอง

อ้างอิง: chula.ac.th / facebook.com/ChulaNurse / bangkokbiznews.com

ปรึกษาปัญหาสุขภาพ ไข้หวัด อาการไอ ปวดท้อง ภูมิแพ้ ได้ฟรี! ตลอด 24 ชั่วโมง ถามเลย ที่นี่