รศ.พญ.รวีรัตน์ สิชฌรังษี
มารแพทย์โรคภูมิแพ้และภูมิคุ้มกัน
ยาดมเป็นที่นิยมสำหรับผู้ใช้ตั้งแต่วัยรุ่นจนถึงผู้ใหญ่ ในปัจจุบัน เพราะมีการออกแบบรูปลักษณ์และขนาดให้ทันสมัย จึงมีการใช้กันอย่างแพร่หลายมากขึ้น หากใช้ยาดมบ่อยจนถึงขั้นติดยาดมอาจจะเกิดอันตรายต่อร่างกายได้
ยาดม ส่วนใหญ่ประกอบด้วย เมนทอล การบูร พิมเสน น้ำมันหอมระเหยและอื่นๆ สารต่าง ๆ เหล่านี้จะทำให้เกิดความรู้สึกเย็น สดชื่น ในโพรงจมูก จึงมีการนำมาใช้บรรเทาอาการหวัด คัดจมูก หรือ เป็นลม วิงเวียน แต่การสูดดมสารเหล่านี้บ่อย ๆ อาจทำให้เยื่อบุจมูก ที่สัมผัสกับยาดมเกิดการระคายเคืองได้ โดยการเกิดอันตรายขึ้นอยู่กับชนิดของสารสกัด และ วิธีการดมยาดม ดังนี้
– เมนทอล เป็นผลึกสีขาว มีกลิ่นหอมเย็น มีอยู่ในนํ้ามันหอมระเหยที่ได้จากใบมินต์ หรือที่เรียกว่าใบสะระแหน่ฝรั่ง เมื่อสัมผัสกับผิวหนังทำให้รู้สึกเย็น หากสัมผัสกับเยื่อบุโพรงจมูกจะทำให้เกิดการส่งสัญญาณไปยังสมอง ทำให้สมองรู้สึกหายใจโล่งได้ แต่หากใช้ในความเข้มข้นสูงและใช้ติดต่อกันนานๆ สารนี้อาจทำให้เกิดอาการระคายเคืองทางเดินหายใจ และหากสูดดมมากเกินไปอย่างต่อเนื่อง อาจทำให้เกิดอาการเวียนศีรษะ บ้านหมุน กระสับกระส่ายได้
– การบูร เป็นเกล็ดมันวาว สีขาว มีกลิ่นหอมเย็นฉุน รู้สึกเย็นเมื่อสัมผัสเช่นเดียวกับเมนทอล อาจเกิดอันตรายจากการสูดดมมากเกินไป เนื่องจากระคายเคืองทางเดินหายใจ และหากสูดดมมากเกินไปอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงคือ มีอาการคลื่นไส้อาเจียนและกระสับกระส่าย ได้อีกด้วย
สัญญาณเตือนว่าคุณกำลังติดยาดม
1.ใช้ยาดมบ่อยจนเป็นนิสัย
2.รู้สึกหงุดหงิด กระสับกระส่าย เมื่อไม่ได้ดมยาดม
3.ต้องพกยาดมติดตัวตลอดเวลา
วิธีใช้ยาดมอย่างถูกต้องและปลอดภัย โดยไม่ติดยาดม มีข้อแนะนำดังนี้
- ใช้ยาดมเมื่อมีอาการเวียนศีรษะ เป็นหวัด คัดจมูก เป็นครั้งคราว หากใช้แล้วไม่หายควรไปพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุ
- หยุดใช้ยาดมทันทีเมื่ออาการดีขึ้น ไม่ควรพกยาดมติดตัวตลอดเวลา
- ไม่ควรใช้ยาดมติดต่อกันนานเป็นชั่วโมง หรือใช้ทุกชั่วโมง โดย ควรใช้ยาดมเพียงวันละ 2-3 ครั้ง
- ไม่ควรดมยาดมแบบติดจมูก หรือยัดเข้าในจมูกโดยตรง หรือทำให้หลอดยาดมค้างอยู่ในจมูก เพราะอาจเกิดการระคายเคืองของเยื่อบุโพรงจมูกได้
- ควรหลีกเลี่ยงการใช้หลอดยาดมที่สัมผัสจมูกผู้อื่นแล้ว เพราะอาจทำให้ติดเชื้อได้
- หากมีโรคของโพรงจมูกอยู่ที่กำลังมีอาการอักเสบอยู่ เช่น ติดเชื้อในโพรงจมูกควรหลีกเลี่ยงการใช้ยาดม
ยาดมทำจากสารสกัดที่มีประโยชน์ ช่วยบรรเทาอาการเจ็บป่วย วิงเวียน หน้ามืด คัดจมูกได้บ้าง สามารถใช้ได้เป็นครั้งคราว อย่างถูกวิธี โดย ไม่ใช้ต่อเนื่องเป็นเวลานานเพื่อไม่ให้เกิดอันตรายต่อร่างกาย และไม่ติดยาดม
