วิตามินสำหรับคนท้อง ไม่ใช่เรื่องที่เกินความจำเป็น หากถามว่าจำเป็นต้องกินไหม คำตอบคือ “จำเป็น” โดยเฉพาะ วิตามินแร่ธาตุที่มีผลต่อพัฒนาการ การเจริญเติบโตของทารก เช่น โฟลิก ธาตุเหล็ก แล้ววิตามินสำหรับคนท้อง ควรเลือกกินแบบไหนดี ถึงจะได้ประโยชน์สูงสุด ต่อแม่ตั้งครรภ์ และทารกในครรภ์
วิตามินที่จำเป็นสำหรับคนท้อง
– กรดโฟลิก หรือ โฟเลต เป็นวิตามินที่จำเป็นสำหรับคนท้อง ตั้งแต่ก่อนตั้งครรภ์ โดยเฉพาะในช่วง 3 เดือนแรก ก่อนตั้งครรภ์ ควรได้รับกรดโฟลิกอย่างเพียงพอจนกระทั่งเริ่มตั้งครรภ์ 3 เดือนแรก เพื่อลดโอกาสทำให้ทารกพิการแต่กำเนิด หรือ ส่งผลต่อพัฒนาการระบบประสาท สมอง ของทารก
– ธาตุเหล็ก เป็นสิ่งสำคัญในการพัฒนาของตัวอ่อน และรก รวมถึงการเพิ่มปริมาณเม็ดเลือดแดงของมารดา เพื่อป้องกันภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก คุณหมอมักจะให้ ยาเม็ดเสริมธาตุเหล็ก เมื่อไปฝากครรภ์ตั้งแต่ครั้งแรก
– ไอโอดีน หากได้รับไอโอดีนไม่เพียงพอ เกิดภาวะขาดไอโอดีน สามารถส่งผลเสียทั้งแม่ท้อง และทารกในครรภ์ โดยทำให้เกิดภาวะ ไฮโปไทรอยด์ (hypothyroid) ซึ่งก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อนตามมาได้ ผู้หญิงตั้งครรภ์จึงควรรับประทานไอโอดีนเสริมจากยาเม็ดบำรุงครรภ์ ประมาณ 150 ไมโครกรัมต่อวัน
– แคลเซียม
มีความสำคัญ ต่อการสร้างกระดูกและฟันที่แข็งแรงของลูก โดยทั่วไป แคลเซียมมีมากในนมวัว ปลาเล็กปลาน้อย การได้รับแคลเซียมเพียงพอเป็นสิ่งจำเป็น แคลเซียมยังส่งผลให้การไหลของเลือดเป็นปกติ ไม่เกิดอุดตัน กล้ามเนื้อและระบบประสาททำงานได้ดี ช่วยควบคุมอัตราการเต้นของหัวใจให้เป็นปกติอีกด้วย
– วิตามินอื่น ๆ นอกจากนี้ยังมีวิตามิน แร่ธาตุอื่น ๆ ที่จำเป็นสำหรับคนท้อง ไม่ว่าจะเป็น วิตามินเอ วิตามินดี วิตามินซี สังกะสี ฯลฯ ซึ่งหากเริ่มวางแผนตั้งครรภ์ ควรเสริมด้วยวิตามินสำหรับคนท้อง เพื่อให้ได้วิตามิน แร่ธาตุที่จำเป็นอย่างเพียงพอ
วิตามินสำหรับคนท้อง เลือกกินแบบไหนดี ?
– เลือกกินวิตามินเสริมแบบเม็ด ในคนท้องที่รับประทานอาหารได้ครบถ้วน อาจไม่ต้องเสริมวิตามินบำรุงครรภ์ แต่โดยส่วนใหญ่มักไม่ได้รับสารอาหาร วิตามิน แร่ธาตุอย่างเพียงพอจากการรับประทานแค่อาหาร คนท้องจึงจำเป็นต้องได้รับวิตามินสำหรับคนท้องในรูปแบบยาเม็ดด้วย
– กินวิตามินตั้งแต่ก่อนตั้งครรภ์ ป้องกันลูกพิการ หากวางแผนจะมีลูก ผู้หญิงควรกินวิตามินเสริม โดยเฉพาะกรดโฟลิก ก่อนตั้งท้อง 3 เดือน ต่อเนื่องจนถึง 3 เดือนแรกของการตั้งท้อง อย่าคิดว่าต้องรอจนตั้งครรภ์ก่อน เพราะอาจจะสายเกินไป โดยกรดโฟลิกจะช่วยป้องกันความเสี่ยงจากความพิการได้ เช่น โรคหลอดประสาทไม่ปิด ปากแหว่งเพดานโหว่ ความผิดปกติของแขนขา หัวใจพิการแต่กำเนิด หรือ กลุ่มอาการดาวน์
– ควรเลือกกินวิตามินสำหรับคนท้องโดยเฉพาะ แม่ท้องควรเลือกกินวิตามินสำหรับคนท้องโดยเฉพาะ ไม่ใช่วิตามินรวมอะไรก็ได้ เพราะสำหรับคนท้อง มีวิตามิน และแร่ธาตุที่ต้องเน้นเป็นพิเศษ เช่น กรดโฟลิก ธาตุเหล็ก นอกจากนี้วิตามินบางชนิดก็ต้องกินอย่างระมัดระวังในปริมาณที่เหมาะสม ไม่มากเกินไป ดังนั้นจึงควรเลือกกินวิตามินรวมสำหรับคนท้องโดยเฉพาะ
– ถ้ากินวิตามิน แล้วอาเจียนให้ปรับเปลี่ยนเวลากิน ส่วนใหญ่เวลาที่เหมาะสมสำหรับการกินวิตามิน คือ หลังอาหาร ในช่วงเช้า เพื่อให้ร่างกายสามารถนำวิตามินไปใช้ประโยชน์ได้อย่างดีที่สุด
แต่สำหรับคนท้องที่อาจมีอาการแพ้ท้อง หรือ มีอาการข้างเคียงจากการกินวิตามินเสริมจำพวก ธาตุเหล็ก เช่น คลื่นไส้ อาเจียน คุณหมอมักจะแนะนำให้กินวิตามินตอนก่อนนอนแทน เพื่อลดอาการข้างเคียงจากการกินวิตามินได้
– ควรกินในเวลาเดิมอย่างสม่ำเสมอ ควรกินวิตามินเสริมเวลาเดิมทุกวัน คล้ายหลักการ การกินยา เช่น หากกินก่อนนอนตอน 4 ทุ่มก็ควรกินเวลานั้นทุกวัน แม้จะไม่ได้นอนในเวลานั้น เพื่อให้ระดับวิตามินคงที่ ทำให้ร่างกายได้รับวิตามินในปริมาณเหมาะสมแต่ละวัน มีประสิทธิภาพมากกว่าการกินไม่ตรงเวลา
– หากมีอาการข้างเคียง ควรปรึกษาแพทย์ ถึงแม้วิตามินเสริมสำหรับคนท้อง จะปลอดภัย และเป็นยาที่คุณหมอสั่งให้ แต่หากรับประทานแล้วมีอาการข้างเคียง หรือมีความผิดปกติเกิดขึ้นกับร่างกาย อาจจะปรึกษาแพทย์ หรือเภสัชกร เพื่อปรับเปลี่ยนการกินยาให้เหมาะสม
– ไม่ควรกินยาพร้อมกับเครื่องดื่มบางประเภท เช่น นม ชา กาแฟ น้ำอัดลม เพราะมีสารขัดขวางการดูดซึมธาตุเหล็ก ดังนั้นไม่ควรกินยาพร้อมนม อาจจะเว้นระยะให้ห่างกัน 2-3 ชั่วโมง เพื่อให้วิตามิน แร่ธาตุในยาได้ดูดซึมอย่างเต็มที่
– กินธาตุเหล็ก กับ วิตามินซี ช่วยเพิ่มการดูดซึม ธาตุเหล็กจำเป็นตลอดช่วงการตั้งครรภ์ อาหารที่มีธาตุเหล็กสูง ได้แก่ เนื้อสัตว์ ปลา ไข่ ผลไม้แห้ง ซีเรียลธัญพืช ขนมปังธัญพืช และผักใบเขียว เป็นต้น แต่การกินอาหารที่มีธาตุเหล็กสูงอย่างเดียว อาจไม่เพียงพอ แม่ท้องควรกินอาหารที่มีธาตุเหล็กสูง พร้อมน้ำผลไม้ หรือผลไม้สดที่มีวิตามินซีสูงร่วมด้วย เพราะวิตามินซี จะช่วยให้ธาตุเหล็กถูกดูดซึมดีขึ้น
– ปรึกษาแพทย์ก่อนซื้อยามากินเอง ถึงแม้ว่าวิตามินสำหรับคนท้อง ที่วางจำหน่ายในร้านขายยา เช่น OBIMIN-AZ จะเป็นวิตามินที่ปลอดภัย สำหรับคนท้อง แต่ควรให้แพทย์สั่ง หรือ ปรึกษาเภสัชกรก่อนซื้อมารับประทานเอง เพื่อความปลอดภัยต่อทั้งคุณแม่และลูกน้อยในครรภ์