ชีวิตดีดี GED Good Life

แดดเมืองไทยในช่วงหน้าร้อน เห็นแล้วก็จะเป็นลม เพราะมันร้อนระอุทะลุปรอทเหลือเกิน! อากาศที่ร้อนนอกจากจะทำให้ผิวคล้ำลง ยังแฝงมาด้วยโรคที่เกิดจากความร้อน นั่นก็คือ “ฮีทสโตรก หรือ โรคลมแดด” วันนี้ GED good life จึงขอฝากความรู้ถึงสาเหตุ อาการ วิธีปฐมพยาบาล และเคล็ดลับในการหลีกเลี่ยงโรคลมแดดมาฝากทุกคนในหน้าร้อนนี้

• 6 โรคผิวหนังหน้าร้อน ที่คนไทยต้องระวัง! พร้อม 10 วิธีดูแลผิวหนังโดยกรมการแพทย์
• อากาศร้อนจัดให้ระวังป่วย ไข้หวัดแดด เช็ก! 5 อาการต้องสงสัย
• 12 วิธีคลายร้อน รับซัมเมอร์สุดHOT !! รู้แล้วต้องแชร์ ให้หายร้อนไปพร้อมกัน

ฮีทสโตรก คืออะไร?

ฮีทสโตรก (Heatstroke) หรือ “โรคลมแดด” คือภาวะที่อุณหภูมิในร่างกายสูงเกิน 40.5 องศาเซลเซียส ซึ่งเกิดจากการที่ร่างกายได้รับความร้อนมากเกินไป และไม่สามารถระบายความร้อนออกได้ทันท่วงที เกิดได้จากการออกกำลังกาย หรือเล่นกีฬาในภาวะอากาศร้อนจัด หรืออยู่กลางแดดร้อนเป็นเวลานาน สามารถเกิดขึ้นได้แม้กับผู้ที่มีร่างกายแข็งแรง

ผู้ป่วยฮีทสโตรกจำเป็นต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน แต่หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที อาจเกิดอันตรายต่อสมอง หัวใจ ไต และกล้ามเนื้อได้อย่างรวดเร็ว ความเสียหายจะเลวร้ายลงเมื่อการรักษานานขึ้นล่าช้า เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง หรือเสียชีวิต

อาการสำคัญของ ฮีทสโตรก หรือ โรคลมแดด

• อุณหภูมิร่างกายสูงเกินกว่า 40.5 องศาเซลเซียส ถือเป็นสัญญาณหลักของโรคลมแดด
• ระบบประสาทส่วนกลางทำงานผิดปกติ มีอาการสับสน กระสับกระส่าย พูดอ้อแอ้ หงุดหงิด เพ้อ ชัก และโคม่า ล้วนเป็นผลมาจากโรคลมแดด
• ผู้ป่วยที่เป็น heatstroke ระยะต้น ๆ มักมีเหงื่อออกมาก แต่ในที่สุดก็จะถึงภาวะไร้เหงื่อซึ่งเกิดจากการพร่องปริมาตรของสารน้ำ และต่อมเหงื่อทำงานผิดปกติ
• อัตราการเต้นของหัวใจผิดปกติ เนื่องจากความเครียดจากความร้อนจะสร้างภาระอย่างมากต่อหัวใจของคุณเพื่อช่วยให้ร่างกายเย็นลง
• ผิวหนัง และหน้าเปลี่ยนเป็นสีออกแดง
• หายใจเร็ว
• คลื่นไส้ อาเจียน
• กระหายน้ำมาก
• ปัสสาวะสีเข้มผิดปกติ
• การทำงานของอวัยวะต่าง ๆ ล้มเหลว

ภาวะแทรกซ้อนจากฮีทสโตรก

ผู้ประสบภาวะ heatstroke มักมีความดันในหลอดเลือดดำส่วนกลางสูงขึ้น และความต้านทานของหลอดเลือดส่วนปลายต่ำ อย่างไรก็ตามอาจพบภาวะหัวใจวาย, ปอดบวมน้ำ, และการทรุดลงของระบบหัวใจ และหลอดเลือดได้

อยู่แค่ในออฟฟิศก็เสี่ยงเป็นฮีทสโตรกได้!

หนุ่มสาวที่นั่งทำงานอยู่ในออฟฟิศเย็นฉ่ำก็มีความเสี่ยงไม่แพ้กัน เนื่องจากร่างกายคุ้นชินกับอากาศเย็นของห้องแอร์ เมื่อออกมาเจอแดดแรง ๆ หรืออุณหภูมิที่สูงขึ้นทันทีทันใดในช่วงพักกลางวัน อาจทำให้เกิดอาการช็อกได้ เพราะร่างกายปรับอุณหภูมิไม่ทัน

กลุ่มเสี่ยงที่ต้องระวังโรคลมแดด

• เด็กเล็ก
• ผู้สูงอายุ (อายุเกิน 65 ปี)
• ทหารที่ต้องฝึกหนัก
• นักกีฬาที่ต้องเล่นกีฬาในที่ที่อุณหภูมิร้อนจัด
• ผู้ที่ทานยาบางชนิด เช่น ยาลดความดันโลหิตบางประเภท ยาขับปัสสาวะ ยาระบาย เป็นต้น

ถ้าทราบว่าตนเองอยู่ในกลุ่มเสี่ยงต่อโรคลมแดด เช่น มีโรคประจำตัว สูงอายุ ทานยาที่มีความเสี่ยง ควรสังเกตอาการตนเองอยู่เสมอ และควรบันทึกเบอร์ฉุกเฉิน เบอร์คนใกล้ชิดเพื่อติดต่อได้อย่างทันท่วงที

วิธีการปฐมพยาบาลเบื้องต้น

เป้าหมายของการปฐมพยาบาลเบื้องต้น คือการลดอุณหภูมิแกนอย่างรวดเร็วให้ลงมาที่ 40 ^oC ซึ่งสามารถทำได้ด้วยการใช้วิธีทางกายภาพ

• ย้ายผู้ป่วยมานอนราบในที่ร่ม ถอดเสื้อผ้าออก ยกเท้าสูง เพื่อเพิ่มการไหลเวียนของเลือด
• ใช้ผ้าชุบน้ำเย็น หรือน้ำแข็งประคบตามซอกตัว คอ รักแร้ เชิงกราน ศีรษะ ร่วมกับใช้พัดลมช่วยเป่า หรือเทน้ำเย็นราดลงบนตัว หรือเปิดแอร์เพื่อลดอุณหภูมิของร่างกายให้ต่ำลงโดยเร็วที่สุด
• รีบนำส่งโรงพยาบาลเพื่อรับการรักษา
• ในผู้ที่มีอาการไม่มาก ควรให้ดื่มน้ำเปล่ามาก ๆ

ผู้ป่วยฮีทสโตรกจำเป็นต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที อาจเกิดอันตรายต่อสมอง หัวใจ ไต และกล้ามเนื้อได้อย่างรวดเร็ว ความเสียหายจะเลวร้ายลงเมื่อการรักษานานขึ้นล่าช้า เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง หรือเสียชีวิต

ข้อควรระวัง! อย่าปกคลุมตัวผู้ป่วยด้วยผ้าแล้วทำให้เปียก เนื่องจากจะขัดขวางการระเหยของน้ำจากผิวหนัง

ฮีทสโตรก ป้องกันได้อย่างไร?

• ดื่มน้ำสะอาดให้เพียงพอ ควรดื่มน้ำให้ได้ 2 ลิตรต่อวัน หากทำงานในที่ร่ม ควรดื่มอย่างน้อยวันละ 6-8 แก้ว โดยสามารถสังเกตว่าดื่มน้ำเพียงแล้ว หรือยังได้จากสีของปัสสาวะ ถ้าสีเหลืองจาง ๆ แสดงว่าได้รับน้ำเพียงพอแล้ว แต่ถ้าปัสสาวะสีเข้มขึ้นและปัสสาวะออกน้อย แสดงว่าได้รับน้ำไม่เพียงพอ

• สวมใส่เสื้อผ้าเบา บาง มีสีอ่อน และระบายความร้อนได้ดี

• ก่อนออกจากบ้านควรใช้ครีมกันแดด ที่มีค่า SPF15 ขึ้นไป

• หลีกเลี่ยงการอยู่กลางแดด ในวันที่อากาศร้อนจัด

• ในเด็กเล็ก และคนชราควรได้รับการดูแลเป็นพิเศษ ต้องจัดให้อยู่ในห้องที่อากาศระบายได้ดี อย่าปล่อยให้เด็ก หรือคนชราอยู่ในรถที่ปิดสนิทตามลำพัง

• ห้ามทิ้งเด็กไว้ในรถเด็ดขาด เพราะอุณหภูมิในรถสามารถขึ้นไปได้อย่างรวดเร็วถึง 50 องศาเซลเซียส ในเวลาไม่ถึงครึ่งชั่วโมง

• ควรหลีกเลี่ยงการทำงานหนัก หรือการออกกำลังกายหนักในระยะแรก จนกว่าร่างกายจะชินกับอุณหภูมิที่ร้อนขึ้น

อ้างอิง : 1. mayoclinic 2. รพ. กรุงเทพ 3. ศูนย์พิษวิทยารามาธิบดี