ไขข้อสงสัย อาการจมูกตัน หายใจลำบากช่วงหน้าหนาว เกิดจากอะไร พร้อมวิธีรักษาเบื้องต้น

23 ม.ค. 25

ดร. นิติ สันแสนดี
อาจารย์พิเศษ ผู้เชี่ยวชาญผลิตภัณฑ์สุขภาพ

เข้าสู่ฤดูหนาว หลายคนมักประสบปัญหาจมูกตัน หายใจลำบาก ซึ่งส่งผลต่อคุณภาพชีวิตได้ไม่น้อย วันนี้จะมาไขข้อข้องใจกันว่าอาการเหล่านี้เกิดจากอะไร และมีวิธีรับมือเบื้องต้นอย่างไรบ้าง

สาเหตุของอาการจมูกตัน หายใจลำบากในช่วงหน้าหนาว อาจเกิดจากหลายสาเหตุ ดังนี้:

อากาศแห้ง: ในช่วงฤดูหนาว อากาศมักแห้ง และเย็น ซึ่งอาจทำให้เยื่อบุในจมูกแห้ง และระคายเคือง ส่งผลให้จมูกบวม และทำให้หายใจลำบาก
อากาศเย็น: เมื่อหายใจในอากาศเย็น ลมหนาวอาจทำให้หลอดลมในจมูกหดตัวและเกิดอาการคัดจมูก
หวัดและโรคทางเดินหายใจ: ช่วงฤดูหนาวเป็นช่วงที่การระบาดของหวัด และไข้หวัดใหญ่สูง การติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจสามารถทำให้เกิดอาการคัดจมูก และหายใจลำบาก
ภูมิแพ้: ในฤดูหนาวอาจมีการเพิ่มของสารก่อภูมิแพ้ต่างๆ เช่น ไรฝุ่น เกสรดอกไม้ ขนสัตว์ หรือเชื้อราในบ้าน ซึ่งอาจกระตุ้นผู้ที่มีอาการแพ้ ให้เกิดอาการภูมิแพ้ที่ทำให้จมูกบวม และตัน อาการแพ้เหล่านี้มักจะรุนแรงขึ้นในช่วงฤดูหนาว เนื่องจากมีปัจจัยกระตุ้นมากขึ้น
ไวรัส และแบคทีเรีย: อากาศหนาวเป็นช่วงที่เชื้อโรคต่างๆ เช่น ไวรัสหวัด หรือแบคทีเรียเจริญเติบโตได้ดี การติดเชื้อเหล่านี้ทำให้เกิดการอักเสบในโพรงจมูก และไซนัส
ไซนัสอักเสบ: การติดเชื้อในโพรงไซนัส ทำให้เกิดการอักเสบ และบวมของเยื่อบุ ทำให้ทางเดินหายใจอุดตัน
ยาบางชนิด: ยาบางชนิด เช่น ยาลดความดันโลหิต ยาคุมกำเนิด อาจมีผลข้างเคียงทำให้เกิดอาการจมูกตัน

การรักษาอาการจมูกตัน และหายใจลำบากช่วงหน้าหนาวเบื้องต้นสามารถทำได้ดังนี้ :

อากาศแห้ง: ในช่วงฤดูหนาว อากาศมักแห้ง และเย็น ซึ่งอาจทำให้เยื่อบุในจมูกแห้ง และระคายเคือง ส่งผลให้จมูกบวม และทำให้หายใจลำบาก
อากาศเย็น: เมื่อหายใจในอากาศเย็น ลมหนาวอาจทำให้หลอดลมในจมูกหดตัวและเกิดอาการคัดจมูก
หวัดและโรคทางเดินหายใจ: ช่วงฤดูหนาวเป็นช่วงที่การระบาดของหวัด และไข้หวัดใหญ่สูง การติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจสามารถทำให้เกิดอาการคัดจมูก และหายใจลำบาก
ภูมิแพ้: ในฤดูหนาวอาจมีการเพิ่มของสารก่อภูมิแพ้ต่างๆ เช่น ไรฝุ่น เกสรดอกไม้ ขนสัตว์ หรือเชื้อราในบ้าน ซึ่งอาจกระตุ้นผู้ที่มีอาการแพ้ ให้เกิดอาการภูมิแพ้ที่ทำให้จมูกบวม และตัน อาการแพ้เหล่านี้มักจะรุนแรงขึ้นในช่วงฤดูหนาว เนื่องจากมีปัจจัยกระตุ้นมากขึ้น
ไวรัส และแบคทีเรีย: อากาศหนาวเป็นช่วงที่เชื้อโรคต่างๆ เช่น ไวรัสหวัด หรือแบคทีเรียเจริญเติบโตได้ดี การติดเชื้อเหล่านี้ทำให้เกิดการอักเสบในโพรงจมูก และไซนัส
ไซนัสอักเสบ: การติดเชื้อในโพรงไซนัส ทำให้เกิดการอักเสบ และบวมของเยื่อบุ ทำให้ทางเดินหายใจอุดตัน
ยาบางชนิด: ยาบางชนิด เช่น ยาลดความดันโลหิต ยาคุมกำเนิด อาจมีผลข้างเคียงทำให้เกิดอาการจมูกตัน

เมื่อไรควรพบแพทย์

มีไข้สูง มีหนองไหลจากจมูก มีอาการปวดศีรษะรุนแรง มีอาการหายใจลำบากมากขึ้น มีอาการบวมที่ใบหน้า
การดูแลสุขภาพในช่วงหน้าหนาวเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อป้องกันไม่ให้อาการจมูกตัน และหายใจลำบากรบกวนชีวิตประจำวัน หากมีข้อสงสัย ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำที่ถูกต้อง

คำแนะนำเพิ่มเติม

สวมหน้ากาก การสวมหน้ากากช่วยป้องกันการสูดดมฝุ่นละออง และเชื้อโรค
หลีกเลี่ยงการอยู่ในที่ที่มีควันบุหรี่ ควันบุหรี่เป็นปัจจัยกระตุ้นให้เกิดอาการแพ้ และระคายเคือง
ออกกำลังกายสม่ำเสมอ การออกกำลังกายช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน
รักษาความสะอาด ล้างมือบ่อย ๆ เพื่อป้องกันการติดเชื้อ

สรุป

อาการจมูกตันและหายใจลำบากในช่วงหน้าหนาวสามารถเกิดจากหลายปัจจัย เช่น อากาศแห้ง และเย็น การติดเชื้อไวรัส หรือภูมิแพ้ การรักษาเบื้องต้นที่ช่วยลดอาการเหล่านี้ได้แก่ การใช้เครื่องทำความชื้นในอากาศ การล้างจมูกด้วยน้ำเกลือ การดื่มน้ำให้เพียงพอ ใช้ยาแก้แพ้ยาแก้แพ้ (antihistamine) ซึ่งใช้สำหรับบรรเทาอาการแพ้ต่าง ๆ ใช้ยาลดบวมจมูก การใช้ยาลดบวม (decongestants) ตามคำแนะนำของแพทย์ หากอาการไม่ดีขึ้น หรือมีอาการรุนแรงขึ้น ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการรักษาที่เหมาะสม

เอกสารอ้างอิง

American Academy of Allergy, Asthma & Immunology. (2020). “Allergy and Cold Symptoms: Understanding the Difference.” Retrieved from https://www.aaaai.org
National Institute of Health. (2021). “The Common Cold.” Retrieved from https://www.nih.gov
Mayo Clinic. (2022). “Sinus Congestion and Blockage.” Retrieved from https://www.mayoclinic.org