ชีวิตดีดี GED Good Life

โรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ กับ ไซนัสอักเสบ เป็นโรคที่มีอาการคล้ายคลึงกัน ทำให้หลายคนเข้าใจผิดคิดว่าเป็นโรคเดียวกัน แต่ในทางการแพทย์แล้ว ทั้งสองโรคนี้มีสาเหตุ และอาการที่แตกต่างกัน  บทความนี้ GED good life จะพาไปดูว่า 2 โรคนี้มีความแตกต่างกันอย่างไร พร้อมวิธีดูแลรักษา

• โรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้อากาศ หรือ โรคภูมิแพ้จมูก สาเหตุ อาการ วิธีรักษา
• ไซนัสอักเสบ มีสาเหตุ อาการ วิธีรักษาอย่างไร? และข้อควรรู้เรื่อง ไซนัส
• TOP 6 สารก่อภูมิแพ้ ที่คนไทยแพ้มากที่สุด!

รู้จักกับ โรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ และ ไซนัสอักเสบ

โรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ หรือ ภูมิแพ้อากาศ คือ ภาวะอักเสบของเยื่อบุโพรงจมูก ที่เกิดจากความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย เนื่องจากมีการสัมผัส หรือหายใจเอาสารก่อภูมิแพ้ที่ตนเองแพ้เข้าสู่ร่างกาย เช่น ไรฝุ่น เกสรดอกไม้ ขนสัตว์ ฝุ่นละออง เป็นต้น ซึ่งโรคภูมิแพ้จมูกนี้มีอาการเรื้อรัง และอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนคือ ไซนัสอักเสบ ตามมาได้

ไซนัสอักเสบ คือ โรคที่มีการอักเสบของเยื่อบุไซนัสตั้งแต่ 1 ไซนัสขึ้นไป ส่วนใหญ่การอักเสบเกิดจากการติดเชื้อไวรัส 90-98% ผู้ป่วยที่มีอาการโรคจมูกอักเสบติดเชื้อ หรือโรคหวัดที่มีอาการมากขึ้นหลังจาก 5 วันไปแล้ว อาจบ่งชี้ได้ว่ามีการอักเสบที่เกี่ยวเนื่องถึงโพรงไซนัส

ทั้ง 2 โรคนี้ มักมีอาการเกี่ยวเนื่องกัน เพราะว่า เมื่อมีการอักเสบของเยื่อบุจมูกก็จะมีการอักเสบที่เยื่อบุไซนัสตามมาด้วยนั่นเอง โดยผู้ป่วยที่มีโรคไซนัสอักเสบเรื้อรัง จะพบโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ร่วมด้วยอยู่ที่ร้อยละ 26-90

โรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ กับ ไซนัสอักเสบ แตกต่างกันอย่างไร?

อาการ โรคจมูกอักเสบภูมิแพ้

• มีอาการหลังสัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้
• คัดจมูก
• มีน้ำมูกใส ๆ หรือสีขาวขุ่น
• คันจมูก คันตา และเพดานปาก
• ขอบตาล่างมีสีคล้ำ
• จาม ไอ

อาการ ไซนัสอักเสบ

• คัดจมูก มีน้ำมูกข้นเขียว
• มีอาการปวดศีรษะ ปวดท้ายทอย ปวดใบหน้า ปวดฟัน
• ได้กลิ่นลดลง
• ลมหายใจมีกลิ่น
• เสมหะข้นไหลลงคอ มีอาการไอบ่อย
• อาจมีไข้ถ้าเป็นรุนแรง

จะสังเกตเห็นได้ว่า ทั้ง 2 โรคนี้ มีอาการค่อนข้างคล้ายคลึงกัน แต่โรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ มีอาการที่เกิดขึ้นซ้ำ ๆ ตามฤดูกาลในแต่ละปี อาการส่วนมากจะมีอยู่อย่างน้อย 1 ชั่วโมงต่อวัน และมีลักษณะอาการเฉพาะคือ อาการจาม คันจมูกและตา และมีน้ำมูก ซึ่งโดยทั่วไปจะหายไปภายใน 30 นาที

ส่วนอาการไซนัสอักเสบ มีการกำหนดเกณฑ์การวินิจฉัยไว้ว่า ต้องมีอาการอย่างน้อย 2 อาการ ได้แก่ อาการคัดจมูก มีน้ำมูก มีอาการปวดหน้า หรือการได้กลิ่นลดลง ทั้งนี้การตรวจโพรงจมูกโดยการส่องกล้อง การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์โพรงไซนัส หรือการทดสอบภูมิแพ้ มีส่วนช่วยแยกการวินิจฉัยโรคได้แม่นยำยิ่งขึ้น

ควรไปพบแพทย์ ถ้าไม่ชัวร์ว่าเป็นโรคอะไรกันแน่

หากมีอาการ คัดจมูก น้ำมูกไหล หรืออาการอื่น ๆ ดังที่กล่าวไปข้างต้น แล้วยังไม่แน่ใจว่าเข้าข่ายเป็นโรคอะไรกันแน่ ควรไปพบแพทย์ หรือคลินิกภูมิแพ้ เพื่อทำการตรวจร่างกาย และตรวจจมูกด้วยกล้องส่อง หรือตรวจเอกซเรย์ไซนัส เพื่อแยกแยะระหว่างไซนัสกับภูมิแพ้

การรักษาโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ กับ ไซนัสอักเสบ

ทั้ง 2 โรคนี้ สามารถใช้วิธีรักษาเบื้องต้นด้วยการใช้ “น้ำเกลือล้างจมูก” ได้เหมือนกัน โดยเฉพาะไซนัสอักเสบ หลังการผ่าตัด มักต้องล้างจมูกไปตลอด การล้างจมูกด้วยน้ำเกลือช่วยลดอาการทางจมูกได้ดี มีประโยชน์ในการรักษาทั้งในผู้ใหญ่, เด็ก, และหญิงตั้งครรภ์ เมื่อเทียบกับการไม่ล้างจมูก

การดูแลรักษา โรคจมูกอักเสบภูมิแพ้

• หลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้ที่ตัวเองแพ้
• หลีกเลี่ยงสารระคายเคือง เช่น มลพิษ ฝุ่น PM2.5 ควัน และกลิ่นแรง
• พักผ่อนให้เพียงพอ และไม่นอนดึก
• การรักษาด้วยยา ใช้ยาต้านฮิสตามีน หรือยาแก้แพ้

การดูแลรักษา ไซนัสอักเสบ

• การให้ยาซ่าเชื้อ
• ใช้ยาพ่นจมูก
• การผ่าตัด
• หลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นต่าง ๆ เช่น ไรฝุ่น ควันบุหรี่ เกสรดอกไม้ สถานที่แออัด เป็นต้น

ทั้งนี้โรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ และไซนัสอักเสบสามารถเกิดร่วมกันได้ การรักษาโรคทั้งสองร่วมกันเมื่อผู้ป่วยเข้าเกณฑ์การวินิจฉัยทั้งสองโรคจึงมีความสำคัญ เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพในการรักษาสูงสุด

อ้างอิง : 1. วารสาร หู คอ จมูก และใบหน้า 2. สมาคมโรคติดเชื้อในเด็กแห่งประเทศไทย 3. รพ. กรุงเทพ