องค์การอนามัยโลก หรือ WHO ได้ออกมาประกาศเตือนว่า โรคหอบหืด เป็นโรคที่กำลังคุกคามประชากรทั่วโลก และส่งผลกระทบอย่างมากต่อคุณภาพชีวิต เกิดขึ้นได้กับคนทุกเพศ ทุกวัย จึงยิ่งเป็นเรื่องใกล้ตัวที่ทุกคนควรรู้จัก และให้ความสนใจ… โรคหอบหืด จะมีสาเหตุ อาการ วิธีรักษา ป้องกันอย่างไร มาติดตามกันเลย!
ทำความรู้จักกับ โรคหอบหืด
โรคหอบหืด หรือ โรคหืด (Asthma) เป็นโรคเรื้อรังระบบทางเดินหายใจซึ่งเกิดจากการอักเสบของผนังหลอดลมเรื้อรัง ทำให้หลอดลมของผู้ป่วยมีปฏิกิริยาตอบสนองต่อสารก่อภูมิแพ้ และสิ่งแวดล้อมมากกว่าปกติ ส่วนมากจะไม่มีอันตรายร้ายแรง ยกเว้นในรายที่เป็นมาก อาจทำให้เกิดภาวะทางเดินหายใจอุดกั้นถาวร หรือทำเป็นอันตรายถึงขั้นทำให้เสียชีวิตได้
สถิติโรคหืดในประเทศไทย
ข้อมูลขององค์การอนามัยโลกล่าสุดในปี 2017 พบคนไทยเสียชีวิตจากโรคหืดถึง 6,808 ราย โดยคิดเป็น 7.76 รายต่อประชากร 1 แสนคน หรือ 1.3% ของคนที่เสียชีวิตทั้งหมด
– เมื่อเปรียบเทียบกับข้อมูลการเสียชีวิตจากโรคนี้ในระดับโลก พบว่า ประเทศไทยจัดเป็นอันดับที่ 76 ของโลก โดยเป็นอันดับที่ 5 ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
– เมื่อเปรียบเทียบข้อมูลการเสียชีวิตของคนไทยจากโรคอื่น ๆ พบว่า โรคหืดเป็นสาเหตุของการเสียชีวิตในคนไทยเป็นอันดับที่ 19 โดยอันดับที่ 1-3 คือ หลอดเลือดหัวใจ ไข้หวัดใหญ่/ปอดบวม และโรคหลอดเลือดสมอง
สาเหตุของโรคหอบหืด
- พันธุกรรม คนในครอบครัว พ่อแม่ ปู่ย่าตายาย ญาติพี่น้อง มีประวัติเป็นโรคหืดหรือโรคภูมิแพ้อื่น ๆ
- สารก่อภูมิแพ้ ได้รับการกระตุ้น เช่น ขนสัตว์ ไรฝุ่น ละอองเกสรดอกไม้
- ติดเชื้อระบบทางเดินหายใจ เช่น การติดเชื้อไวรัสบางชนิด
- สิ่งแวดล้อม สภาพอากาศ เช่น อากาศเย็น ฝุ่นละออง ควันบุหรี่ มลภาวะในอากาศ
- การออกกำลังกาย บางคนอาจมีอาการหอบหืดที่เกิดจากการออกกำลังกาย ออกกำลังกายหนักเกินไป หรือออกกำลังกายในที่อากาศแห้ง
- ความเครียด ส่งผลต่อการหายใจที่ผิดปกติ อาจทำให้เยื่อบุทางเดินหายใจแห้ง หายใจลำบาก
อ่านเพิ่มเติม –
1. ภูมิแพ้เกสรดอกไม้ สาเหตุ อาการ และวิธีรักษา
2. ไรฝุ่น ภัยเงียบ ร้ายลึก สาเหตุของโรคภูมิแพ้!
3. ฟัดด้วยทีไร ฮัดเช่ยทุกที! ภูมิแพ้ขนสัตว์ สาเหตุ อาการ และวิธีรักษา
สัญญาณเตือนของ โรคหอบหืด
อาการสำคัญที่เป็นสัญญาณของโรคหอบหืดมีทั้งหมด 3 อย่าง ได้แก่ ไอเรื้อรัง หายใจมีเสียงวี้ด เหนื่อยหอบ หากพบว่ามีครบทั้ง 3 อาการ ทำให้เพิ่มความน่าจะเป็นของการเป็นโรคหืด
- มีอาการไอ สัญญาณเตือนเริ่มแรกของโรคหอบหืด คือ อาจมีอาการไอมากในตอนกลางคืน หรือตอนเช้ามืด
- หายใจมีเสียงหวีด เวลาหายใจออกมีเสียงหวีด แต่ถ้าอาการกำเริบมากขึ้น อาจจะมีเสียงหวีดทั้งตอนหายใจเข้า และหายใจออก
- แน่นหน้าอก หายใจติดขัด มีอาการเหนื่อยหอบซ้ำ ๆ อาการมักเกิดขึ้นตอนกลางคืน
- มีอาการของโรคภูมิแพ้ หรือประวัติโรคภูมิแพ้ เช่น คัดจมูก คันคอ เป็นหวัด จาม เคยเป็นโรคเยื่อบุจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ เป็นต้น
- เกิดอาการหอบหืดเมื่อมีสิ่งกระตุ้น เช่น ควันบุหรี่ ไรฝุ่นบ้าน ขนสัตว์ เกสรดอกไม้ ยา
- ออกกำลังกายแล้วเกิดอาการวิงเวียน ไอ เจ็บหน้าอก ไม่สามารถวิ่งต่อเนื่องได้นานเกินห้านาที หรือมีอาการหอบหืดหลังการออกกำลังกาย อาจกำลังมีอาการของโรคหอบหืด
ถ้ามีอาการรุนแรงต้องรีบปรึกษาแพทย์ และต้องใช้ยาควบคุมอาการที่แพทย์จ่าย ต้องใช้ต่อเนื่อง เช่นเดียวกับยาพ่นฉุกเฉินที่ใช้ขยายหลอดลมหรือที่เรียกกันว่า ‘ยาสูด’ อันนี้ใช้เมื่อมีอาการหอบกำเริบเท่านั้น และทุกคนต้องมีติดตัว
การรักษา โรคหอบหืด
การรักษาโรคหอบหืดโดยการใช้ยา แพทย์จะเลือกใช้ยาตามความรุนแรงของโรค แบ่งเป็น 2 แบบ คือ
1. ยาบรรเทาอาการ (reliever) เป็นยาออกฤทธิ์บรรเทาอาการของภาวะหลอดลมตีบ บรรเทาเสียงหวีดในอก แน่นหน้าอก หายใจแรง
2. ยาพ่นควบคุมอาการ (controller) เป็นยาที่ต้องใช้ทุกวัน และใช้เป็นเวลานาน เพื่อคุมอาการของโรคหอบหืด ยาจะลดการอักเสบ และความไวของหลอดลม ซึ่งเป็นสาเหตุของโรคหอบหืด
ดูแลป้องกันโรคหอบหืด ด้วยหลัก 4Es
ศ.พญ. อรพรรณ โพชนุกูล แนะนำวิธีการดูแลรักษาคนไข้โรคหอบหืด นอกจากการใช้ยาแล้ว ควรดูแลตัวเองด้วยวิธีการ 4Es ดังนี้
- ออกกำลังกาย (Exercise) ควรออกกำลังกายเพื่อให้ร่างกายแข็งแรง แต่ควรออกกำลังกายตามคำแนะนำของแพทย์ การออกกำลังกายเบา ๆ บางอย่าง เช่น การว่ายน้ำ เป็นการช่วยฝึกควบคุมการหายใจให้ดี พร้อมกับได้บริหารกล้ามเนื้อให้แข็งแรงอีกด้วย
- กินอาหารดีมีประโยชน์ (Eating) เลือกกินอาหารที่มีประโยชน์ ครบ 5 หมู่ พยายามเลี่ยงอาหารที่อาจกระตุ้นให้เกิดการแพ้ของตัวเอง เช่น อาหารทะเล
- สิ่งแวดล้อม (Environment) ให้หลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นและสารก่อภูมิแพ้ ทั้งฝุ่นละออง ควันพิษ ควันบุหรี่ ละอองเกสร สารเคมี หรือ สาเหตุที่จะทำให้ตัวเองเกิดอาการภูมิแพ้ได้
- อารมณ์ความรู้สึก (Emotion) ความเครียดวิตกกังวล ก็ส่งผลต่อร่างกายได้ ควรทำจิตใจให้ผ่อนคลาย สบาย ไม่เครียด ฝึกหายใจช้า ๆ เป็นจังหวะ เหมือนการฝึกทำสมาธิ
เกร็ดความรู้เรื่อง วันหืดโลก
วันโรคหืดโลก หรือ world asthma day มีขึ้นครั้งแรกในปีพ.ศ. 2541 โดยองค์การอนามัยโลก และองค์การหืดโลก Global Initiative for Asthma ซึ่งมีขึ้นในวันอังคารแรกของเดือนพฤษภาคม ของทุกปี
อ้างอิง : สสส. / รพ. รามาธิบดี
ผลิตภัณฑ์ GED
GED อิโฟกราฟิก
